donderdag, mei 18, 2006

Diagnostisch onderzoek naar verbale ontwikkelingsdyspraxie // Paper #3

Voor de differentiaaldiagnose tussen kinderen met verbale ontwikkelingsdyspraxie en kinderen met andere articulatiestoornissen, wordt vaak gebruik gemaakt van diadochokineseproeven. Kinderen met verbale ontwikkelingsdyspraxie zullen voornamelijk bij het herhalen van multisyllaben in snelheid en nauwkeurigheid afwijken, aldus Thoonen e.a. (Elen, 2004). Door het diagnostisch onderzoek moet de therapeut inzicht krijgen op: feiten in de voorgeschiedenis, actuele communicatie, attitude van de ouders, articulatie vaardigheden, woordstructuurvaardigheden, diadochokinesevaardigheden, mondmotorische vaardigheden, prosodische vaardigheden en therapeutische mogelijkheden (Eurlings-Van Deurse, 1993).

Het onderzoek naar verbale ontwikkelingsdyspraxie bij kinderen vereist specifieke aandacht voor de spraak- en taalontwikkeling, mogelijke auditieve deficits en mogelijke voedingsproblemen. Het Dyspraxieprogramma van Eurlings-Van Deurse e.a. (1993) is een goed onderzoeksinstrument. Kernpunten hierin zijn: een gestandaardiseerd interview, een checklist met mogelijke dyspraxiekenmerken, het invullen van een spraakprofiel op basis van onderzoekstaken bestaande uit verschillende spreektaken en het opstarten van een proefbehandeling met taken uit het Dyspraxieprogramma. Naast onderzoeksmateriaal bevat het Dyspraxieprogramma ook therapiemateriaal. Bij jonge of nauwelijks sprekende kinderen is het niet altijd mogelijk een gericht spraakonderzoek uit te voeren, dan kan op basis van de gegevens uit het gesprek met de ouders en de observatie een checklist worden ingevuld; Checklist Dyspraxiekenmerken. Als er bij de volledig ingevulde lijst sprake is van vijftien of meer kenmerken, kan er gesproken worden van een kind met verbale ontwikkelingsdyspraxie (Eurlings-Van Deurse, 1993).

Tevens kan er een onderzoek worden gedaan naar de mondmotoriek, omdat kinderen met verbale ontwikkelingsdyspraxie vaak ook een orale dyspraxie hebben. Het onderzoek naar afwijkende mondgewoonten kan hiervoor worden gebruikt. Wanneer er wordt vermoed dat een kind dyspractisch is, zal de houding goed moeten worden geobserveerd, de tonus in het gezicht en het mondgebied moeten worden onderzocht en ook zal er onderzoek moeten worden gedaan naar de pathologische reflexactiviteit, sensibiliteit en naar het afhappen, kauwen, slikken en drinken (Jansonius-Schultheiss e.a., 2004).

Conclusie
Verbale ontwikkelingsdyspraxie (VOD) is een neurogene (motorische) spraakstoornis. Een kind heeft verbale ontwikkelingsdyspraxie wanneer er uitval is op drie gebieden: problemen met de fonologische planning, problemen met de fonetische planning en problemen met het motorische spraakprogramma. Verbale ontwikkelingsdyspraxie kent een grote verscheidenheid aan symptomen en komt vaak voor in combinatie met een andere logopedische stoornis. De differentiaal diagnostiek van verbale ontwikkelingsdyspraxie is dan ook erg complex. Kernpunt voor de diagnostiek is: kinderen met verbale ontwikkelingsdyspraxie verschillen onderling sterk in de verschijnselen die ze hebben en in de moeilijkheden die ze daarbij ondervinden. Door goed naar de aanwezige symptomen te kijken, het kind te observeren en door diagnostisch onderzoek, kan verbale ontwikkelingsdyspraxie worden onderscheiden van een afasie, dysartrie, een fonologische stoornis en/of fonetische stoornis. Het Dyspraxieprogramma en diadochokineseproeven zijn uitermate geschikt om te onderzoeken of het kind verbale ontwikkelingsdyspraxie heeft. Daarnaast kan ook gebruik worden gemaakt van het onderzoek naar afwijkende mondgewoonten, omdat verbale ontwikkelingsdyspraxie vaak samengaat met orale dyspraxie.


Literatuur:
Borsel, J. (2001). Fonetische articulatiestoornissen. In: H.F.M. Peters e.a. Handboek Stem-, Spraak- en Taalpathologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 3-19.

Dharmaperwira-Prins, R. (2005). I. Dysartrie en verbale apraxie: beschrijving, onderzoek en behandeling. II. DYVA-onderzoek. Amsterdam: Harcourt Book Publishers.

Dharmaperwira-Prins, R. en Maas, W. (2002). Afasie. Beschrijving, onderzoek en behandeling. Lisse: Swets en Zeitlinger B.V.

Elen, R. (2004). State of the Art: Articulatiestoornissen. Logopedie, informatiecentrum van de Vlaamse Vereniging Logopedisten nr. 17, 21-26.

Eurlings-van Deurse, M., Freriks, A., Goudt-Bakker, K., Van der Meulen, Sj. & de Vries, L. (1993). Dyspraxieprogrammma; therapieprogramma voor kinderen
met kenmerken van een verbale ontwikkelingsdyspraxie.
Lisse: Swets & Zeitlinger.

Howell J. & Dean, E. (1998), Fonologische stoornissen behandeling van kinderen volgens de Metaphon-therapie. Lisse: Swets & Zeitlinger B.V.

Jansonius-Schultheiss, K., Van Coppenholle, L., Beyaert, E. (2004). Afwijkende mondgewoonten. Inleiding, onderzoek en behandeling. Leuven: Acco.

Ozanne, A. (1995). The search for Developmental Verbal Dyspraxia. In: Dodd, B. Differential diagnosis & treatment of children with speech disorder. Londen: Whurr Publishers, 91-109.

Stes, R. (2003). Articulatiestoornissen. Leuven/Leusden: Acco

Van Coppenolle, L. (1991). Fonologische stoornissen bij kinderen. Logopedie en Foniatrie nr. 63, 115-121

8 opmerkingen:

Anoniem zei

halowtjes...
wat een geweldige site heb je hiervan gemaakt.... ik ben zelf ook een logopedie student maar dan in groningen en ik kan hier veel informatie weg halen die ik elders niet kan vinden... :D echt helemaal toppie en ik zal hier zeker vaker eens komen kijken...
groetjes Jessica

Linda zei

Hoi Jessica,

Bedankt voor je leuke reactie! Ben blij dat je wat aan mijn weblog hebt :-)

Groetjes, Linda

Linda zei

Hoi Eric,

Heel erg bedankt voor je reactie! Altijd leuk om te horen dat mensen wat aan de informatie op mijn blog hebben.

Groetjes, Linda

Anoniem zei

Dag Linda,

na heel wat gezoek en onderzoek in het universitaire ziekenhuis is bij ons zoontje van 7 verbale dyspraxie vastgesteld door de logopediste, neuroloog en kinesite.

tot daar de diagnose, heb je weet van enige effecieve behandelingsterapiën ? hij volgt reeds twee jaar logopedie (2 x per week)

bedankt en groeten

Herman

Anoniem zei

Hoi Linda
Ziet er prachtig uit. Als taalfreak zie ik wel direct 'vindt je' in je eerste zin staan. Oeps. Verder:veel succes en goed gedaan!
Mieke

Linda zei

Inderdaad oeps! Bedankt voor je berichtje, Mieke!

@ Herman: ik heb volgens mij nog niet eerder gereageerd op jouw bericht. Ik weet zo 1,2,3 niet meteen effectieve behandelingstherapieën, maar ik kan het eens na gaan kijken (als je zou willen)?

Groetjes, Linda

Anoniem zei

waarom niet:)

Jen zei

Hallo,

Ik ben op zoek voor een logopedist met een expertise in verbale ontwikkelingsdyspraxie bij kinderen- kent u iemand? Ik heb geen interesse in logopedisten die 1 of 2 kinderen hebben behandeld tijdens hun carrière, maar iemand die hier jarenlange ervaring in heeft en is ook PROMPT gecertificeerd.

Elk(e) inzicht of aanbeveling die u heeft wordt zeer gewaardeerd.

Mvg, Jen